Vuca là gì? Tư duy đúng trong thế giới VUCA?

Vuca là gì? Tư duy đúng trong thế giới VUCA?

Các nhà lãnh đạo cấp cao cho biết: Sự tò mò, sáng tạo và tư duy phản biện sẽ là những đặc điểm quan trọng khi các tổ chức giải quyết những khó khăn trong thời kỳ biến động ngày nay.

VUCA được đặt ra bởi Đại học Chiến tranh Quân đội Hoa Kỳ (US Army War College) vào những năm 1990 để mô tả một thế giới mới của sự tham gia quân sự vào cuối thời chiến tranh lạnh. Kể từ đó, nó đã lan rộng ra doanh giới làm vì nó cung cấp một khuôn khổ để hiểu các bất ổn mà các tổ chức đang phải đối mặt trong môi trường ngày nay và những thách thức mà nó đặt ra cho các nhà lãnh đạo. Đại dịch gần đây đã khơi lại bài bình luận về VUCA, viết tắt của:

» Volatility – Biến động

» Uncertainty – Bất định

» Complexity – Phức tạp

» Ambiguity – Mơ hồ.

Những từ viết tắt đã được các nhà lãnh đạo doanh nghiệp chấp nhận vì nó cung cấp sự thực tế cho nhận thức và sự sẵn sàng để xem xét các thách thức mà tổ chức đang phải đối mặt trong thế giới ngày nay. Toàn cầu hóa, bối cảnh chính trị đang thay đổi, tiến bộ công nghệ và gần đây là đại dịch toàn cầu, đang đưa ra những thách thức chưa từng có trên toàn cầu, những thách thức này đang khuếch đại các yếu tố của VUCA trong doanh giới và hơn thế nữa.

Hãy thay đổi bản thân trước khi muốn thay đổi cả thế giới!

Tự suy ngẫm lại bản thân, bạn thấy có điều gì cần thay đổi không? Những thay đổi nhỏ nhưng đều đặn có thể đem đến những kết quả bất ngờ, đáng kinh ngạc. Để hình thành thói quen, ta luôn cần thực hành liên tục suốt 21 ngày và rồi vô hình chung nó trở thành của ta lúc nào không hay.

Hãy nhìn con gián và con khủng long? Mặc dù khủng long được mệnh danh là chúa tể của muôn loài nhưng chúng có tồn tại đến ngày nay được không? Ngược lại một con vật bé nhỏ như gián với sự nhạy bén và thích nghi, đã có thể tồn tại tới tận ngày nay.

Triết lý ‘Con Gián’ của nhà tự nhiên học người Anh Charles Darwin: Đừng ảo tưởng mình mạnh nhất tài giỏi nhất, người biết thích nghi mới là kẻ sống sót sau cùng!. Khủng long xuất hiện lần đầu vào kỷ Tam Điệp (231,4 triệu năm trước) và là nhóm động vật có xương sống chiếm ưu thế nhất xuyên suốt hơn 165,4 triệu năm cho đến khi bị tuyệt chủng vào cuối kỷ Phấn Trắng (66 triệu năm trước).  Ngược lại, một chuyện khá thú vị là Gián - một loài côn trùng xuất hiện vào kỷ Than Đá, khoảng 354–295 triệu năm trước đây, tức trước cả trăm triệu năm so với khủng long - vẫn còn tồn tại đến ngày nay vì chúng có thể sống ở mọi nơi.

Cùng lúc đó, Đồng hồ Thụy Sĩ  có một thời kỳ vàng son khi chiếm tới 50% thị phần đồng hồ thế giới vào thập niên 70s nhưng với sự ra đời của đồng hồ điện tử, thị phần của đồng hồ Thụy Sĩ ngày nay chỉ còn 2%. Trong lĩnh vực điện thoại, Motorola từng là số 1, nhưng đã bị Nokia đá ra khỏi thị trường với game gây nghiện “Rắn săn mồi” và sau đó hãng điện thoại này cũng buộc phải lép vế so với Apple và Samsung, dẫn đến kết cục phải bán mình cho Microsoft.

Trên đây là một trong số ít những câu chuyện chứng minh rằng thay đổi hay là chết?!

Vậy VUCA là gì?

VUCA là tên viết tắt của các từ trong quan điểm cho rằng môi trường kinh doanh luôn phải đối mặt với: nhiều biến động (Volatility), bất định (Uncertainty), phức tạp (Complexity) và mơ hồ (Ambiguity).

Các kỹ năng cần có trong thời kỳ VUCA

Các nhà lãnh đạo phải đảm bảo phúc lợi của chính họ và trao quyền cho nhóm của họ để làm điều tương tự.
Trong một môi trường thay đổi nhanh chóng, các kỹ năng lãnh đạo cần thiết cũng thay đổi nhanh chóng. Những gì có thể đã hoạt động trong quá khứ sẽ không hoạt động nữa. Vì vậy, trọng tâm đang chuyển sang:

• Nhanh nhẹn và linh hoạt. Khả năng phản ứng và thích ứng nhanh chóng với những thay đổi của môi trường là một kỹ năng quan trọng trong quá trình thay đổi liên tục. Điều quan trọng là các nhà lãnh đạo phải phát triển khả năng lãnh đạo nhanh nhẹn, xác định lại khả năng lãnh đạo và hiểu cách họ có thể linh hoạt hơn trong tư duy. Họ phải xây dựng tính linh hoạt trong mọi quy trình mà họ có, lưu ý rằng thay đổi có thể xảy ra và cho phép thực hiện điều đó, ngay cả khi họ không biết thay đổi sẽ như thế nào. Điều quan trọng là tạo ra các tổ chức linh hoạt được dẫn dắt bởi tầm nhìn rõ ràng và giao tiếp hiệu quả, do đó, tổ chức có thể rất rõ ràng về các giá trị và mục tiêu của mình nhưng rất linh hoạt về cách triển khai các khả năng và đạt được tầm nhìn đó.
• Tư duy phản biện. Với lượng thông tin dồi dào có sẵn từ nhiều nguồn khác nhau, khả năng phân biệt tính hợp lệ của dữ liệu cũng như thông tin sai lệch, thực hiện các cuộc điều tra và suy luận logic và cân nhắc các lựa chọn thay thế sẽ giúp các nhà lãnh đạo đưa ra quyết định tốt. Tư duy phản biện là về khả năng đánh giá thông tin một cách khách quan và cách thức sử dụng thông tin hoặc liệu nó có nên được tin cậy hay không.
• Sự tò mò. VUCA yêu cầu các câu hỏi – rất nhiều câu hỏi. Các câu hỏi nhằm tạo ra sắc thái, kích thích các quan điểm và tranh luận khác nhau, thúc đẩy trí tưởng tượng và các câu hỏi phân tích để phân biệt thực tế với ý kiến. Điều này giúp các nhà lãnh đạo mở rộng tầm nhìn và kiến thức của họ. Với sự tò mò, học hỏi và những ý tưởng mới; thúc đẩy sự đa dạng cũng đóng một phần quan trọng trong việc này. Các nhà lãnh đạo cần một nhóm người đa dạng để đưa ra những suy nghĩ và phản ứng đa dạng. Và họ phải nuôi dưỡng một nền văn hóa hòa nhập, nơi mọi người cảm thấy tự do cởi mở và đóng góp một cách xác thực.
• Sáng tạo có thể chỉ đơn giản là một cách khác để thực hiện điều gì đó, tiếp cận một vấn đề hoặc mang lại một góc nhìn mới mẻ cho một vấn đề. Với những thách thức chưa từng có đang đến với chúng ta mỗi ngày như những thách thức được đưa ra bởi dịch bệnh, những cách tư duy mới và sự sáng tạo của con người là yếu tố quan trọng hơn bao giờ hết.
• Năng lực văn hóa là khả năng hiểu, giao tiếp và tương tác hiệu quả với mọi người giữa các nền văn hóa. Các tổ chức ngày càng trở nên đa dạng và các nhà lãnh đạo tại nơi làm việc nên công nhận và tôn trọng nhiều cách hiểu, cách nhìn và cách sống, tôn vinh những lợi ích của sự đa dạng và có khả năng hiểu và tôn trọng sự khác biệt. Các nhà lãnh đạo có năng lực về văn hóa có thể tương tác tốt với những người khác có thể nhìn nhận thế giới khác với họ có thể đóng một vai trò lớn trong việc phát triển một nền văn hóa hòa nhập hơn trong doanh nghiệp của họ. Điều này có ảnh hưởng đến sự thành công của tổ chức và một nhà lãnh đạo có năng lực văn hóa có thể tạo thêm giá trị to lớn ở đây.
• Sự hợp tác. Các nhà lãnh đạo cần có khả năng tương tác và làm việc tốt với những người khác để giúp thúc đẩy công ty phát triển. Các vấn đề phức tạp liên quan đến các biến số không thể hiểu được từ quan điểm của một chuyên ngành. Với đại dịch, đã có rất nhiều sự hợp tác trên quy mô chưa từng có. Chúng tôi đã thấy các chuyên gia, chẳng hạn như chuyên gia chăm sóc sức khỏe, nhà kinh tế, chuyên gia chuỗi cung ứng và kỹ sư, tích hợp kiến thức chuyên môn của họ để giải quyết các vấn đề phức tạp – theo cách mà không ai trong số họ có thể tự làm được. Các nhà lãnh đạo phải bồi dưỡng và dẫn dắt nỗ lực này.

Rất có thể chúng ta sẽ phải sống chung trong tình hình biến động trong một thời gian dài. Và khi chúng ta bắt đầu quay trở lại một kiểu bình thường khác, sẽ có những yếu tố khác góp phần tạo nên không khí VUCA trong thế giới công việc.

Các nhà lãnh đạo phải đảm bảo phúc lợi của chính họ và trao quyền cho nhóm của họ để làm điều tương tự. Họ phải nhận thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc bản thân sao cho đủ sức mạnh để hỗ trợ và hỗ trợ những người mà họ lãnh đạo.